برنامه جدید معاونت علمی برای شرکت های دانش بنیان در استان ها
به گزارش فیکس سرور، مطابق با یک برنامه جدید در معاونت علمی و فناوری مقرر است اقتصاد دانش بنیان در استان ها هم پیگیری شود. در این برنامه نگاهی به وضعیت شرکتهای دانش بنیان در استان ها و این برنامه انداخته ایم
به گزارش گروه علم و پیشرفت خبرگزاری فارس، اخیرا برنامه ای تحت عنوان «برش استانی اقتصاد دانش بنیان» در کشور دنبال می شود. نگاه استانی به توسعه دانش بنیانی با عنایت به ضرورت تمرکززدایی از امکانات و افزایش نفوذ فناوری به صنایع مهم استان ها لازم و ضروری می باشد. در این گزارش با جزئیات پراکندگی دانش بنیان ها در استانهای کشور و این برنامه جدید بیشتر آشنا می شویم.
تمرکز غیرمنطقی همه چیز در تهران
یکی از مشکلات امروز کشور ما اینست که بیشتر امکانات، فناوری و زیرساخت ها در پایتخت، یعنی تهران مستقر است و در استانهای دیگر، امکانات کمتری وجود دارد. همین مساله سبب تمرکز جمعیت بالا، تمرکز صنایع و آلودگی هوا در پایتخت هم شده است و افراد جهت استفاده از امکانات و یا پیدا کردن شغل و کار مناسب مجبورند به تهران یا در نهایت کلان شهرها روی بیاورند. تهران علاوه بر پایتخت سیاسی، پایتخت همه چیز همچون کار، تولید و مصرف کالا هم هست.
حال اگر بتوان بستری را شکل داد تا امکانات در شهرها و استانهای کشور بوجود آمده و تولید استان ها رونق بگیرد، میتوان بر این تمرکز تا حد خوبی غلبه کرد. از طرفی اگر تولید رونق بگیرد، زمینه اشتغال هم فراهم می شود و افراد دیگر مجبور نیستند برای پیدا کردن شغل مناسب از خانواده و دیار خود دور شوند.
از آن طرف، ایران در یک دهه اخیر با پدیده شرکتهای دانش بنیان روبرو شده است. شرکت هایی که مأموریت آنها توسعه فناوری، ایجاد امکانات و ساخت تجهیزاتی است که می توانند در صنایع و کارخانه ها به کار گرفته شوند و رونق تولید را رقم بزنند. با عنایت به این که در جای جای کشور، دانشگاه و استعداد وجود دارد، این شرکت ها بستر مناسبی برای اشتغال تخصصی افراد و فعال کردن استعدادهای منطقه ای هم خواهند شد.
رصد وضعیت دانش بنیانی از نگاه جدید
حرف زدن از تعداد شرکتهای دانش بنیان، امروز کمی تبدیل به کلیشه شده است، اما در اینجا می خواهیم نگاه عمیقی به این تعداد داشته باشیم و ببینیم وضعیت توسعه فناوری در استان ها چگونه است. با عنایت به آمار اعلامی از جانب معاونت علمی و فناوری، تا زمان نگارش این گزارش، 8941 شرکت دانش بنیان ثبت شده در کشور وجود دارد و طبق مدل ارزیابی جدید 6572 عدد از آنها شرکت نوپا، 1766 عدد نوآور و 603 عدد از آنها شرکت دانش بنیان فناور هستند.
نگاه به تعداد این شرکت ها از دریچه مدل ارزیابی جدید، این امکان را به ما می دهد که بدانیم کدام چه تعداد شرکت بزرگ و تأثیرگذار از نظر فناوری در کشور وجود دارد و چه تعداد هنوز جای رشد دارند و بایستی جای خویش را در بازار پیدا کنند. خوبی این مدل جدید اینست که به صورت ارتقایی تنظیم شده است و شرکت ها بایستی خویش را رشد دهند تا بتوانند از حمایت های مستمر و بیشتر برخوردار شوند.
طبق تعاریف جدید، شرکت نوپا شرکتی دانش بنیان است که کمتر از 5 میلیارد تومان فروش دارد. این شرکت ها در قدم اول بایستی بازار خویش را توسعه دهند تا تأثیرگذاری خویش را بالا برند. هم اکنون این شرکت ها 73.5 درصد از تعداد کل شرکتهای دانش بنیان ثبت شده در کل کشور را می سازند. نوآورها هم همان هایی هستند که فروش بالا دارند، اما امکان دارد درصد کمی از سبد فروش آنها محصولات با فناوری بالا و یا همان دانش بنیان باشد. در نهایت این فناورها هستند که هم وسعت و بزرگی لازم را دارند و هم محصولات آنها با سطح فناوری بالاست و برای کشور هم این مهم می باشد که نوپا و نوآور با رشد و تثبیت جایگاه خود بتوانند به فناور تبدیل شوند.
شرکت های فناور، قلب تپنده تولید کشور
شرکت های فناور با عنایت به حجم بالای فروش و فناوری سطح بالایی که دارند می توانند به صورت مستقیم بر صنایع و تولید تاثیر بگذارند. اگر بتوان تعداد بالایی از شرکتهای فناور متناسب با مزیت های سرزمینی در هر استان داشت، میتوان تولید استانی را در زمینه محصولات با ارزش و رقابتی بالا برد.
حال اگر تعداد شرکتهای فناور را در استانهای مختلف بررسی نماییم، خواهیم دید که 314 شرکت فناور در استان تهران قرار دارد، یعنی حدود 52 درصد از شرکتهای با سطح فناوری بالا یا های تک در تهران مستقر هستند. استان البرز با 66 شرکت، اصفهان با 55 و خراسان رضوی با 32 شرکت در رده های بعدی قرار دارند. استانهای مرکزی، قزوین و آذربایجان شرقی هم به ترتیب 21، 20 و 16 شرکت فناور دارند. از طرفی، 3 استان اردبیل، سیستان و بلوچستان و کهگیلویه و بویراحمد شرکت دانش بنیان فناور ندارند و 7 استان هم تنها 1 فناور دارند.
از نظر حوزه فناوری هم اگر نگاه نماییم، 153 شرکت فناور در حوزه «فناوری اطلاعات، ارتباطات و نرم افزارهای کامپیوتر ای» فعالیت دارند. حوزه های «ماشین آلات و تجهیزات پیشرفته»، «مواد پیشرفته و محصولات برپایه فناوری های شیمیایی» و «برق و الکترونیک، فوتونیک، مخابرات و سیستم های خودکار» هم به ترتیب با 149، 124 و 94 شرکت در دره های بعدی قرار دارند.
ابزار مهم برای فعال کردن صنایع در کشور
واضح است که لازم نیست همه استان ها در همه حوزه های فناورانه شرکت دانش بنیان داشته باشند، اما نکته ای که در کشور ما اهمیت دارد، آمایش سرزمینی و شناسایی مزیت های نسبی در هر قسمت است. یعنی بایستی ظرفیتهای هر استان را شناخت و متناسب با آن موضوعات از تأسیس شرکتهای دانش بنیان حمایت کرد. این کار سبب می شود ظرفیت ها و فرصت سرشاری که در همه نقاط کشور وجود دارند، به فعلیت دربیایند.
برای مثال یکی از مواردی که بایستی در توسعه این نوع شرکت ها در نظر گرفت، صنایع موجود در آن استان است؛ چونکه این شرکت ها با نیروی انسانی نخبه و تحصیل کرده ای که در اختیار دارند، می توانند تجهیزات خطوط تولید صنایع را بسازند و از آن طرف با رونق دادن به تولید، به اشتغال افراد استان هم کمک کنند.
ابزار اعتبار مالیاتی در قانون جهش تولید دانش بنیان هم این امکان را به صنایع می دهد که در دانش بنیان ها سرمایه گذاری کنند. با استفاده از این ابزار صنایع می توانند به تحقیق و توسعه روی بیاورند و محصولاتی تولید کنند که قابلیت صادرات و رقابت در بازار بین المللی را داشته باشد. از آن طرف هم یک شیوه تأمین مالی برای شرکتهای دانش بنیان است.
همین طور، استان هایی هم که در زمینه کشاورزی دارای ظرفیت بالا هستند می توانند با گسترش صنایع تبدیلی خود، محصولات با ارزش تر و با اولویت صادرات تولید کنند. هم اکنون یکی از ضعف ها در زمینه کشاورزی کشور، وارد نشدن فناوری به این بخش است و کم بودن تعداد شرکتهای فناور در این حوزه هم گواهی بر این مدعاست. این در شرایطی است که کشور ایران در زمینه کشاورزی و منابع طبیعی یکی از کشورهای غنی در دنیاست و لازم است سیاست های کاملی را برای تسریع ارتقای سطح فناوری در نظر گرفت.
توسعه اقتصاد دانش بنیان در استان ها
معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری در یکی از جدید ترین برنامه های خود می خواهد توسعه اقتصاد دانش بنیان را در استان ها دنبال کند. برنامه «برش استانی اقتصاد دانش بنیان» به پشتوانه ماده ۱۲ قانون جهش تولید دانش بنیان که پارسال به تصویب مجلس رسید، اجرا می شود. مطابق با این قانون، استانداران سراسر کشور موظف شده اند در جهت حل مسائل بومی، منابع استانی و اختیارات خویش را با استفاده از توان شرکتهای دانش بنیان در استان به کارگیرند.
اواخر مردادماه سال جاری، معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری، با 5 استانداری کشور برای اجرای این برنامه توافق نامه همکاری امضا کرد. استانداران کرمان، یزد، مرکزی، زنجان و آذربایجان شرقی موظف شدند با استفاده از مزیت ها و فرصت های موجود در هر استان و با استفاده از دانش بنیان ها، چالش های استانهای هدف را برطرف کنند.
برای تحقق اهداف توافق نامه، شاخص هایی همچون رشد تعداد شرکتهای دانش بنیان و فناور، رشد تعداد محصولات دانش بنیان، میزان رشد اشتغال و فروش در استان پایش می شوند. علاوه بر این شاخصهای همچون میزان جذب اعتبار مالیاتی (موضوع ماده ۱۱ قانون جهش تولید دانش بنیان)، میزان جذب سرمایه بخش خصوصی و دولتی حوزه دانش بنیان استان مدنظر طرفین توافق نامه قرار دارد. مطابق با این شاخص ها شرکتهای دانش بنیان استان ها بایستی به سمت صنایع استان مورد هدایت قرار گیرند و این وظیفه استانداران است که این مسیر را هموار کنند.
منابع و اعتبارات توسعه اقتصاد دانش بنیان در استان ها
به گفته روح الله دهقانی فیروزآبادی، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رئیس جمهور، «1 تا ۲ هزار میلیارد تومان اعتبار در ۲ سال به این برنامه اختصاص داده می شود. این منبع مالی به صورت تلفیق منابع اعتبارات معاونت علمی، تبصره ۱۸، منابع اعتبارات مالیاتی، منابع صندوق نوآوری و شکوفایی و همینطور منابع استان خواهد بود.» به تاکید وی مقرر است «هر سه ماه یک مرتبه، پیشرفت برنامه استانی پایش شود و گزارش پیشرفت به دولت و مردم عرضه شود.»
در حال حاضر، 5 استان برای شروع انتخاب شده اند، اما دهقانی در مصاحبه های خود از افزایش استانهای مخاطب این برنامه به 10 استان تا آخر سال جاری اطلاع داده است. این برنامه مقرر است به توسعه زیرساخت های مورد نیاز برای استارت آپ ها و دانش بنیان ها و همینطور اشتغال نخبگان منجر شود که این امر در نهایت می تواند از تمرکز امکانات در تهران کم کند.
وظایف و شرایط استانهای منتخب
سیاست های اصلی در ایجاد این همکاری مشترک که مربوط به آذربایجان شرقی است، توسعه شرکتهای دانش بنیان استان در صنعت ماشین سازی، صنعت برق و صنایع غذایی خواهد بود. همینطور به زنجیره های ارزش صنایع فعال در حوزه های کشاورزی و دامداری، چرم و صنایع به منظور تولید محصولات رقابت پذیر و با ارزش، اولویت داده خواهد شد.
استان آذربایجان شرقی هم اکنون 310 شرکت دانش بنیان دارد که 16 عدد از آنها فناور، 41 عدد نوآور و بقیه نوپا هستند. بیشتر شرکتهای فناور این استان هم در زمینه ماشین آلات و تجهیزات پیشرفته و مواد شیمیایی هستند و از آن طرف، یکی از بزرگ ترین صنایع این استان، صنعت تراکتورسازی است.
در استان زنجان، اولویت های توسعه شرکتهای دانش بنیان با محوریت صنعت برق، صنایع معدنی و نساجی خواهد بود. استاندار زنجان موظف است که به شکل گیری زنجیره های ارزش صنایع غذایی، معدنی (سنگ آهن، سرب و روی، سنگ های تزئینی) اولوئیت دهد و همینطور چالش های زیست محیطی بخصوص در صنایع فعال در حوزه سرب و روی را به نخبگان بسپارد.
این استان 106 شرکت دانش بنیان دارد که 6 عدد از آنها فناور هستند. از 100 شرکت باقی مانده هم 16 عدد نوآور هستند و بقیه در دسته نوپا قرار دارند. مواد شیمیایی و برق و الکترونیک همچون حوزه های تمرکزی فناورهای این استان هستند.
استاندارد یزد هم بایستی توسعه شرکتهای دانش بنیان را با محوریت صنایع معدنی، کاشی و سرامیک، پزشکی و سلامت پیگیری کند. اولویت دهی به زنجیره های ارزش حوزه صنعت نساجی و پوشاک، گردشگری، صنایع معدنی، انرژی های تجدیدپذیر هم از کارهایی است که در این استان باید صورت گیرد. نیازهای اساسی استان نظیر مدیریت آب، انرژی، محیط زیست و افزایش بهره وری بخش کشاورزی هم برای حل باید به نخبگان سپرده شوند.
یزد 11 شرکت فناور و پیشرفته در حوزه های مختلفی چون ماشین آلات، مواد شیمیایی و برق و الکترونیک دارد. 23 شرکت دانش بنیان یزدی دیگر هم بعنوان شرکت نوآور شناخته شده اند. 124 شرکت دیگر نوپاهای استان را می سازند. یزد در مجموع 158 شرکت دانش بنیان دارد.
استان کرمان هم بایستی در قدم اول تأمین امکانات و سرمایه مورد نیاز پارک علم و فناوری و همینطور صندوق پژوهش و فناوری استان را با استفاده از حمایت شرکتهای بزرگ سرعت بخشد. توسعه شرکتهای دانش بنیان استان هم با محوریت صنایع معدنی خواهد بود. همینطور توسعه زنجیره ارزش در صنایع معدنی، کشاورزی و مدیریت آب و انرژی هم بایستی با اولویت دنبال شود.
کرمان در مجموع 98 شرکت دانش بنیان دارد که تنها 2 عدد از آنها فناور هستند. 22 شرکت هم نوآور هستند و بقیه در دسته نوپا قرار دارند. از سوی دیگر، صنایعی چون صنعت مس همچون نقاط قوت این استان است.
استان مرکزی نیز بایستی شرکتهای دانش بنیان خویش را با محوریت ماشین آلات صنعتی و معدنی، قطعه سازی و مواد سلولزی توسعه دهد. اولویت دهی به زنجیره های ارزش صنایع آلومینیوم، پتروشیمی و کشاورزی و همینطور توجه به حل چالش های زیست محیطی ناشی از فعالیت صنایع در استان از دیگر برنامه های محول شده به استان است.
مرکزی 140 شرکت دانش بنیان دارد که 21 عدد از آنها فناور است. از شرکتهای باقی مانده هم 49 عدد نوآور و بقیه نوپا هستند. این استان دارای صنایع مهمی چون آلومینیوم سازی است و بایستی ساخت محصولات با ارزش و کاهش خام فروشی آنرا در دستور کار خود قرار دهد. نکته بخصوص در مورد مرکزی اینست که تعداد شرکت نوآور بالایی دارد و این یعنی ظرفیت آنرا خواهد داشت که به سرعت تعداد شرکتهای فناور خویش را افزایش دهد.
به این ترتیب، یکی از ظرفیتهای مهم در برنامه برش استانی اقتصاد دانش بنیان در کنار ابزار اعتبار مالیاتی اینست که مجموعا 56 شرکت فناور و بزرگ دانش بنیان را به سمت تولید و صنعت سوق می دهد. این اقدام در کنار سیاستگذاری ها و تسهیل گری های دیگر می تواند رشد تولید و اشتغال در کشور را تحت تاثیر قرار دهد.
منبع: fixserver.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب