با نخبگان ایرانی مقیم خارج از كشور-۲؛
نجات آب به سبک زندگی در مریخ
فیکس سرور: مشارکت مهندس ˮمهرداد محجوبیˮ در پروژه طراحی ماموریت مریخ ناسا، جرقه ای برای شکل گیری ایده ای بود که در نهایت منجر به طراحی و تولید دوش هوشمندی شد که قادر به تصفیه چندباره آب مصرفی و کاهش 90 درصدی میزان مصرف آب در هنگام حمام کردن است.
به گزارش فیکس سرور به نقل از ایسنا، تغییرات آب وهوایی، خشکسالی و کاهش میزان بارش در خیلی از نقاط دنیا می تواند به بروز مشکلات مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و حتی «جنگ بر سر آب» تبدیل گردد. "تنش آبی" می تواند از مکانی به مکان دیگر بطور شایان توجهی متفاوت باشد و در بعضی موارد لطمه های گسترده ای به سلامت عمومی، توسعه اقتصادی و تجارت جهانی وارد کند. میلیاردها نفر در سراسر جهان به یکی از عناصر ضروری زندگی یعنی "آب سالم و تمیز" دسترسی کافی ندارند و بااینکه دولت ها و موسسات خیریه در سالهای اخیر به خیلی از ساکنان مناطق گرفتار کمبود آب کمک کرده اند تا از این نعمت برخوردار شوند، اما پیش بینی می شود که این چالش با اثرات مضر گرمایش جهانی و افزایش جمعیت، تشدید شود.
بنابر آمار سال ۲۰۱۸ میلادی، ۲.۳ میلیارد نفر یا ۲۵ درصد از جمعیت جهان در کشورهایی با تنش آبی زندگی می کنند. همین طور ۳.۶ میلیارد نفر نیز دستکم یک ماه در سال دسترسی ناکافی به آب دارند که انتظار می رود این رقم تا سال ۲۰۵۰ میلادی به بالای پنج میلیارد نفر افزایش یابد.
همچنین خطرات و بلایای در رابطه با آب نیز درحال افزایش هستند. از سال ۱۹۷۰ میلادی، ۴۴ درصد بلایا و ۳۱ درصد خسارات اقتصادی ناشی از وقوع سیل بوده است که در این میان آسیا لطمه جدی تری دیده است.
خطرات و بلایای در رابطه با بحران آب مانند سیل و خشکسالی به سبب تغییرات آب و هوایی در بیشتر مناطق جهان رو به افزایش است و انتظار می رود تعداد افرادی که در جهان از تنش آبی رنج می برند، افزایش یابد. این چالش، با افزایش جمعیت و کاهش دسترسی به منابع، تشدید می شود و همین حالا هم تنها نیم درصد از منابع آبی زمین به عنوان آب شیرین، قابل استفاده و دردسترس است. با وجود افزایش این تهدیدها، خدمات پیش بینی و هشدار اولیه بلایای طبیعی هنوز در خیلی از کشورهای درحال توسعه، محدود و ناکافی است.
به گفته کارشناسان عواملی چون "تغییرات اقلیمی"، "افزایش جمعیت"، "تخریب محیط زیست" و تازه ترین عامل یعنی "همه گیری کووید۱۹" نیز تنش های در رابطه با آب را تشدید می کنند. در عین حال، عامل "افزایش دما" هم به تغییر در الگوهای بارش با تاثیرات گسترده منجر می شود.
کمبود آب یک مشکل رو به رشد در سراسر خاورمیانه است. اهمیت آن به دلیلهای مختلف از تغییرات آب و هوایی گرفته تا مدیریت ضعیف، بالا رفته است. این معضل، روز به روز بیشتر مردم را در خیلی از کشورهای جهان گرفتار کرده است و در ایران هم این بحران هر روز جدی تر می شود. ایران کشوری نیمه خشک با میانگین بارندگی حدود ۲۵۰ میلیمتر در سال است و این میزان بارندگی که حدوداً یک سوم میانگین بارندگی جهانی است و همین میزان بارندگی نیز بطور یکسان در کشور توزیع نشده است. در جنوب و جنوب شرق و شرق کشور به شدت با کاهش شدید بارش مواجه هستیم. متأسفانه در چنین شرایطی در ۵۰ سال اخیر با برنامه ریزی و مدیریت مناسبی نسبت به مقوله آب مواجه نبوده ایم. (بیشتر بخوانید: آخرین وضعیت طرح نمک زدایی و انتقال آب از خلیج فارس)
هر چند موقعیت جغرافیایی و وضعیت بارندگی ایران سبب شده در تمام تحلیل های دهه های گذشته، این کشور در لیست کشورهای کم آب طبقه بندی شود، اما بنظر می رسد این وضعیت امروز به یک بحران رسیده است. در بعضی مناطق ایران، کشاورزان آب کافی برای کشت محصولات خود ندارند و استفاده بیش از اندازه از سفره های آبی به فرونشست و فروچاله ها منجر گردیده است.
عوامل دخیل در کم آبی
کمبود آب اغلب به دو دسته تقسیم می شود. کمبود فیزیکی، زمانی که کمبود آب به سبب شرایط اکولوژیکی بومی وجود دارد و کمبود اقتصادی، زمانی که زیرساخت های کافی برای تامین آب وجود ندارد. این دو عامل توام با هم منجر به ایجاد تنش آبی می شوند. به عنوان مثال، یک منطقه تحت فشار کمبود آب می تواند هم با کمبود بارش و هم کمبود تأسیسات بهداشتی و ذخیره آب مواجه باشد. کارشناسان می گویند، حتی زمانی که دلیلهای طبیعی قابل توجهی برای بروز تنش آبی در یک منطقه وجود داشته باشد، باز هم عوامل انسانی در این مشکل نقش اساسی دارند.
خاورمیانه و شمال آفریقا از نظر تنش فیزیکی، نامناسب ترین شرایط را دارند. خاورمیانه و شمال آفریقا نسبت به سایر مناطق، بارندگی کمتری دارند، اما در عین حال این کشورها تمایل دارند از مراکز شهری پرجمعیت و با رشد سریع برخوردار باشند که به منابع آبی بیشتری نیاز دارند. تعدادی از کشورهای ثروتمندتر این مناطق مانند امارات، تقریباً تمام مواد غذایی خودرا وارد میکند و از این طریق، نیاز به استفاده از آب برای کشاورزی را کاهش داده است. امارات متحده و برخی دیگر از کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا به شدت به نمک زدایی آب اقیانوس ها متکی هستند، بااینکه این پروسه هم به نوبه خود پرهزینه و انرژی بر است.
اما در بعضی کشورهای این منطقه، علاوه بر کمبود فیزیکی آب، سال ها جنگ یا درگیری داخلی نیز خدمات تامین و توزیع آب را با مشکل روبرو کرده و میلیونها نفر را از منابع اولیه برای تامین آب محروم ساخته است؛ برای مثال جمهوری دموکراتیک کنگو بیش از نیمی از ذخایر آبی آفریقا را در اختیار دارد، اما میلیونها نفر از مردم این کشور به آب تمیز دسترسی ندارند و این امر موجب ایجاد بیماری و سوء تغذیه شده است.
کشورهایی که با کمبودهای اقتصادی قابل توجهی مواجهند، همچون کشورهای آفریقای مرکزی مانند جمهوری دموکراتیک کنگو، به سبب نبود زیرساخت های مناسب و سطوح بالایی از سوء مدیریت، با وجود بارش باران با چالش کمبود آب روبرو هستند.
اما مشکل کم آبی محدود به خاورمیانه و شمال آفریقا نمی گردد. برای مثال از هر سه عضو قوم ناواهو (یکی از بزرگ ترین قبایل سرخ پوست ایالات متحده آمریکا) یک نفر به آب جاری دسترسی ندارد، در حالی که افراد خارج از این قوم که در مناطق اطراف سکونت دارند از آب لوله کشی برخوردار می باشند. همین طور برای قرن ها، سفره های زیرزمینی ایتالیا دسترسی سهل به آب تمیز را فراهم می کردند، اما حالا زیرساخت های قدیمی این کشور را تحت فشار قرار داده است. هند نیز یکی از کشورهایی است که با بیشترین میزان تنش آبی مواجه می باشد که قسمتی از آن به سبب جمعیت، آلودگی و بهره برداری از آب های زیرزمینی است.
حتی کشورهای با درآمد بالا نیز تنش آبی را تجربه می کنند. عواملی همچون زیرساخت های قدیمی و رشد سریع جمعیت، فشار زیادی را بر تعدادی از سیستم های آبی ایالات متحده وارد کرده و موجب ایجاد بحران در بعضی از شهرهای این کشور شده است.
انتظار می رود گرم شدن کره زمین تعداد مناطق تحت تاثیر تنش آب را افزایش دهد و استرس کمبود آب را در مناطقی که قبل از این تحت تاثیر قرار گرفته اند، افزایش دهد. همین طور پیش بینی می شود مناطق نیمه گرمسیری مانند استرالیا، جنوب ایالات متحده و کشورهای شمال آفریقا گرمتر و گرفتار خشکسالی های مکرر و طولانی تر شوند. همین طور اگر بارندگی در این مناطق رخ دهد، پیش بینی می شود که شدیدتر باشد. علاوه بر این، وضعیت آب و هوا در مناطق گرمسیری نیز متغیرتر خواهد شد.
پروژه ای برای نجات آب
گاهی از ذهن های جوان و خلاق، ایده هایی می جوشد که می تواند کمکی هرچند کوچک در نجات آب، این مایع حیات بخش باشد. شاید جزئیات کمی از طرح یک مهندس جوان ایرانی برای تصفیه مجدد آب مصرفی در حمام را شنیده باشید. "مهرداد محجوبی" (Mehrdad Mahdjoubi)، مهندس جوان و نخبه ایرانی، مدرک کارشناسی ارشد خودرا در رشته طراحی صنعتی از دانشگاه لوند سوئد دریافت کرد.
مهرداد محجوبی، مخترع و مدیرعامل شرکت Orbital Systems
منبع: فیكس سرور
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب